Yaşlı Kedi Bakımı
25 Kasım 2022
YAŞLI KEDİ BAKIMI
Evcil kedilerde 30 yıl önce dokuz yıl olan ortalama ömür, 2021 yılında 14-15 yıla yükselmiş durumdadır. Bakım, besleme, çevre ve sağlık gibi etmenlere bağlı olarak ömür 18-20 yıla kadar uzayabilmekte, hatta bunu da geçebilmektedir. Amerika Birleşik Devletleri’nin Teksas eyaletinde yaşamış olan Creme Puff adlı kedi 38 yıl 3 günlük yaşam süresi ile dünyanın en uzun ömürlü kedisi olarak kayıtlara geçmiştir. Ancak bu kadar uzun bir ömür oldukça ender görülmektedir. Kedi yaşının insan yaşına oranlanarak gösterilmesi oldukça yaygın bir uygulamadır. Kedi yaşı ile insan yaşı sabit bir oranda artış göstermemektedir. Metabolik aktivitelere göre kat sayı da değişmektedir. Örneğin üç yaşına giren bir kedinin 26-30 yaşında bir insan kadar geliştiği kabul edilmekte ve 11 yaşına ulaşan bir kedinin ise insan yaşı karşılığı 60 olarak tahmin edilmektedir. Kedilerin standart yaşam döngüleri yeni doğan (süt emen), yavru, genç, ergin ve yaşlı gibi çeşitli evreleri içermektedir. Her dönemin kendine has özellikleri bulunmakta ve günlük aktivitelerin değişmesine bağlı olarak bakım ve besleme koşulları da değişmektedir. Özellikle yaşlı kedilerin bakım ve beslenmeleri hayat kaliteleri açısından oldukça önemlidir.
Peki, kedilerin yaşlanma dönemlerinde neler yapılmalıdır? Nelere dikkat edilmelidir? Gelin hep birlikte bakalım.
Kedilerde Yaş Aralıkları
Kedilerde yaşam evrelerinin sınıflandırılması ırk özellikleri, cinsiyet, barındırma koşulları, kısırlaştırma durumu, aktivite düzeyi, vücut ağırlığı ve kondisyonu gibi etmenlere bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Genelleme yapılması gerekirse kedilerin ortalama yaşam döngüleri aşağıdaki gibidir.
0-1 yaş: Yavru kedi
1-6 yaş: Genç kedi
7-10 yaş: Erişkin kedi (orta yaşlı)
11-14 yaş: Yaşlı kedi
15 yaş ve üzeri: Geriatrik kedi
Yaş aralıkları dikkate alındığında yaşlanmanın yedi yaşından sonra başladığı görülmektedir. On bir yaş sonrasında vücudun kendini yenileyebilme yeteneği oldukça düştüğünden, bundan sonraki yaşam evrelerinde bakım ve besleme koşullarının daha hassas şekilde kontrol edilmesi ve gerekli değişikliklerin yapılması gerekmektedir.
Yaşlanmanın klasik belirtileri 11 yaşından itibaren dışarıdan da fark edilmeye başlar.
- Koku, tat ve işitme duyularında azalma, dışarıdan fark edilen birincil değişikliklerdir.
- Yaşlanmanın iskelet sistemindeki etkileri sonucunda hareketlerde azalma görülmeye başlar.
- Deri elastikiyeti azalmaya başlarken, kılların yapısında da bozulma görülebilir.
- Sindirim sistemindeki etkinliğin azalmasına bağlı olarak, mamanın sindirilebilirliği düşebilir ya da sindirim sistemi problemleri yaşanabilir.
- Sindirim sisteminde meydana gelen değişimlere bağlı olarak besleme düzeni ve mamanın da değiştirilmesi gerekmektedir. Yaşlı kedi metabolizmasında görülen değişimlere uygun olan mamalar tercih edilmelidir. Bu süreçteki en önemli noktalardan biri de kilo kontrolüdür. Çünkü kedilerde yaşlanmaya bağlı olarak değişen metabolizmanın enerji gereksinimi de daha düşüktür. Yaşlı kedilerde başta sindirim sistemi olmak üzere sağlığın korunması için özel olarak hazırlanmış mamaların kullanılması önerilmektedir.
Yaşlı Kedi Bakımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Yaşlılık süreci, fizyolojik ve davranışsal değişiklikleri birlikte içeren bir dönemdir. Bu süreçte rutin veteriner hekim muayenelerinin en az iki katına çıkarılması önerilmektedir.
- Kedinizin yaşam tarzına göre ayarlamalar yapmalısınız. Örneğin atlama, koşma ve eğilme gibi fiziksel aktiviteler iskelet sisteminde zorlanma ve buna bağlı eklem problemlerine neden olabilir. Yaşlı kedilerin mama ve su kapları, yatakları, tuvaletleri ya da günlük rutinde sıklıkla kullandığı diğer eşyaları kolay erişilebilir yerlere koyulmalıdır.
- Bilişsel aktiviteler teşvik edilmelidir. Kedilerde yaşlanmaya bağlı olarak sadece fiziksel özellikler etkilenmez, aynı zamanda bilişsel gerileme de başlar. Bu gerilemeyi yavaşlatmanın yollarından biri zihinsel etkinliği teşvik eden oyunlar oynamaktır.
- Davranış değişikliklerinin yaşanabileceği unutulmamalıdır. Yaşlanan kedilerde fiziksel ve mental değişikliklere bağlı olarak kaygı, bağlılık ve saldırganlık gibi davranışlar gelişebilir.
- Yem katkıları ya da alternatif tedavi yöntemleri değerlendirilebilir. Örneğin eklem problemi yaşayan bir kediye eklem koruyucu yem katkıları verilmesi ya da su terapisi, masaj ve akupunktur gibi alternatif tedavi yöntemlerinin uygulanması gerekebilir. Bu yöntemleri değerlendirmenin ön koşulu gıda katkısının ya da alternatif tedavi metodunun alanında uzman bir veteriner hekim tarafından önerilmiş olmasıdır.
- Kedilerin kilo almaya yatkın olduğu unutulmamalıdır. Yaşlılığa bağlı metabolizma hızının yavaşlaması ve fiziksel aktivitelerin azalması da kilo alımını teşvik eden durumlardır. Yaşlı kedilerde kilo kontrolü hassasiyetle yapılmalıdır. Gerekiyorsa zayıflatma programı uygulanmalıdır. Kedilerde ideal beslenme ve kilo kontrolü ile ilgili bloğumuza buradan ulaşabilirsiniz.
MAKÜ, Veteriner Fakültesi, Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı