Kısırlaştırılmış Kedilerin Beslenme Gereksinimleri
10 Mayıs 2023
Kısırlaştırılmış Kedilerin Beslenmesi Nasıl Olmalıdır?
Kısırlaştırma, erkek veya dişi kedilerde üreme yeteneğini sonlandırmak için yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Kedilerin kısırlaştırılması ile istenmeyen gebeliklerin önüne geçilmesinin yanında sağlık (meme ve üreme organı tümörler gibi) ve davranış özellikleri üzerine de olumlu etkiler sağlanabilmektedir. Bu sebeplerle kısırlaştırma işlemi kedi bakımının bir rutini haline gelmiş durumdadır.
Günümüzde hayvan sağlığı alanında en sık yapılan ameliyat kısırlaştırmadır. Standartlara uygun bir klinikte ve alanında uzman kişilerce yapılan kısırlaştırma operasyonunda hayati risk oldukça düşüktür. İşlem genel anestezi altında gerçekleştirildiğinden operasyon sırasında kediler acı hissetmemektedir. Gerekli hallerde operasyon sonrası ağrıların azaltılmasına yönelik olarak veteriner hekim tarafından ağrı kesici ilaçlar verilebilir. Çoğu evcil hayvan kısırlaştırma operasyonu sonrası bir iki gün içinde normale dönmektedir. Kısırlaştırma işleminin mutlaka alanında uzman veteriner hekimlerce yapılması gerekmektedir. Aksi halde operasyon başarısız olabilmekte veya operasyon sonrası çeşitli komplikasyonlar gelişebilmektedir. Örneğin dişi kediler kısırlaştırılırken yumurtalıkların tam olarak alınamaması durumunda ilerleyen süreçlerde tekrar kızgınlık belirtileri görülebilir. Operasyon sonrası bakımlar titizlikle yapılmalıdır. Kısırlaştırma işlemi sonrası vücut sıcaklığın yükselmesi veya operasyon bölgesinde olağan dışı (aşırı kızarıklık, akıntı ve kötü koku gibi) bir durum görüldüğünde vakit kaybedilmeden veteriner hekim ile iletişime geçilmelidir.
Kısırlaştırma İşlemi Sonrası Kedilerde Görülen Değişiklikler
Kısırlaştırma işlemi sonrası eve getirilen kedilerde anestezi etkisi, operasyon stresi ve kullanılan ilaçlara bağlı olarak halsizlik, gerginlik, korku veya agresif davranışlar görülebilmektedir. Ancak bu davranış değişiklikleri genellikle kısa süreli olmakta ve operatif işlemin etkisi birkaç gün içinde ortadan kalkmaktadır. Kısırlaştırma sonrası kedilere normalden daha hassas ve sevgi dolu yaklaşılmalıdır.
Kısırlaştırma işlemi sonrası iyileşme süreci atlatıldığında kedilerde gözlemlenebilen değişikliklerden bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz;
- Uyku ve dinlenme süresinin artması
- Fiziksel aktivite ve oyun isteğinin azalması
- Erkek kedilerde idrar ile işaretleme davranışının sona ermesi
- İdrar özelliklerinin (koku gibi) değişmesi
- Beslenme düzeninin değişmesi
- Kilo alma ve vücut yağının artması
- Seksüel aktivitenin bitmesi
- Davranış değişiklikleri
Kısırlaştırılmış Kedilerin Beslenme Gereksinimleri
Kısırlaştırılan kedilerde östrojen ve testosteron gibi metabolik aktiviteyi yükselten hormonların etkisi ortadan kalkacağı için kedilerin başta enerji gereksinimi olmak üzere beslenme ihtiyaçları değişmektedir. Kısırlaştırma sonrası kilo alımı dendiğinde akla ilk olarak köpekler gelse de aynı durum kedilerde de görülebilmektedir. Dişi ya da erkek fark etmeksizin kısırlaştırılan kedilerde metabolik aktivite azalmakta ve buna bağlı olarak özellikle enerji gereksinimi de düşmektedir.
Bazı kedilerde iştah artışı da görülebilmektedir. Kısırlaştırma sonrası kedilerin beslenme düzeninde hiçbir değişiklik yapılmaması ve kısırlaştırma öncesi nasıl besleniyorsa aynı şekilde beslenmeye devam edilmesi sonucunda kilo alımı, vücut yağ miktarı artışı, obezite ve bunlar ile ilişkili diğer sağlık sorunları görülebilmektedir.
Burada hatırlatılması gereken önemli bir nokta kısırlaştırma işleminin doğrudan obeziteye neden olmadığıdır. Kilo artışına neden olan durum mama ile alınan enerjinin eskisi kadar hızlı harcanamaması ve vücutta yağ olarak depolanmasıdır. Beslenme, günlük aktivite ve egzersiz düzeni oturana kadar aşırı mama tüketimi engellenmeli ve vücut kondisyonu izlenmelidir. Kontrolsüz bir şekilde kilo artışı olduysa zayıflama programı uygulanmalıdır. Detaylı bilgi için “Kedilerde İdeal Beslenme ve Kilo Kontrolü” yazımızı okuyabilirsiniz.
Fiziksel aktivite azalmasına bağlı olarak su tüketimi de azalabilmekte ve bu durum özellikle böbrekler üzerinde risk meydana getirmektedir. Kısırlaştırma sonrası oluşturulacak yeni beslenme düzenine yaş mama eklenmesi ile günlük su alımı arttırılabilir. Kedilerin yeterli ve dengeli beslenebilmesi için kuru mama, yaş mama ya da bunların karışımı kullanılabilmektedir. Kuru mama ve yaş mamanın birlikte kullanılması durumunda porsiyon hesabı ve oranlamanın doğru yapılabilmesi için beslenme uzmanı bir veteriner hekimden yardım alınmalıdır. Kedinin tükettiği kuru mama miktarı azaltılmadan üzerine yaş mama ilave edilmesi yanlış bir uygulamadır.
Diğer önemli bir konu ise ödül mamalarıdır. Kısırlaştırılmış kedilere mamaları dışında verilecek her şey ilave kalori (enerji) anlamına gelmektedir. Ödül mamalarının sürekli ve kontrolsüz olarak verilmesi sağlık riskleri yaratabilmektedir.
Kısırlaştırılan kedilerin beslenme düzenlerinin hatalı olması ve yanlış mama seçimine bağlı olarak ilerleyen yaşamında obezite, şeker hastalığı (diyabetes mellitus), eklem rahatsızlıkları, kalp, karaciğer ve böbreklerde işlev bozukluğu gibi pek çok hayati problem ile karşılaşılabilir.
Kedinizin hem ideal kiloda kalmasını sağlamak hem de tüm beslenme gereksinimlerinin yeterli ve dengeli karşılandığından emin olmak için kısırlaştırılmış kediler için özel olarak formüle edilmiş mamalar tercih edilmelidir. Kısırlaştırılmış kediler için özel olarak üretilen mamalar sadece enerji alımını kısıtlamakla kalmaz. Yağ metabolizmasını destekler, tokluk hissi sağlar, karaciğerin yükünü hafifletir, iskelet ve eklem sağlığının korunmasına yardımcı olur.
Kısırlaştırılan kedilerde beslenme sürecinin düzenlenmesi ve mama seçimi konusunda uzmanlardan yardım alabilirsiniz.
MAKÜ, Veteriner Fakültesi, Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı