KEDİLERDE MAMA DEĞİŞİMİ

Çok sevdiğimiz minik dostlarımız için elimizden gelenin en iyisini yapmayı, onların ihtiyaçlarını en doğru şekilde karşılamayı hepimiz isteriz. Beslenme ve mama değişimi gibi dostlarımızın sağlıklarını doğrudan etkileyen konularda aklımızda pek çok soru şekillenebilir. Yavruluktan yetişkinliğe, yetişkinlikten yaşlılığa kadar yaşam boyu aynı mamayı mı kullanmalıyız? Rutinlerine sıkı sıkıya bağlı olan minik dostlarımızın mamasını değiştirirken nelere dikkat etmeliyiz? Mama değiştirmek zararlı mı? Gelin bir göz atalım.

Kedimin Mamasını Değiştirmeli Miyim?

Minik dostlarımızın beslenme gereksinimleri yavruluk, erginlik, gebelik ve emzirme gibi farklı yaşam evrelerinde değişiklik göstermektedir. Bunlara ek olarak kısırlaştırma, alerjik reaksiyonlar, hastalıklar ya da operatif işlemler gibi durumlar sırasında ve sonrasında da enerji ve besin madde gereksinimleri değişebilmektedir. Mamanın çok sık değiştirilmesi önerilmemekle birlikte sağlıklı bir yaşam için gereksinim duyulan tüm besin maddelerinin yeterli ve dengeli olarak sağlandığından emin olmak için mama değişimi yapılabilir.

Oldukça hızlı büyüyen yavru kedilerin beslenme gereksinimleri yetişkin kedilerinkinden farklıdır. Yavruların sağlıklı büyüme ve gelişmeleri için formüle edilen mamalar, yüksek büyüme hızını destekleyebilecek yeterlilikte enerji ve besin maddesi yoğunluğuna sahiptir. Yavru kedilerde sindirim sistemi kapasitesi ve enzim üretim miktarı gibi sindirimi doğrudan etkileyen etmenler de erginlere göre farklılık göstermektedir. Bu bağlamda yavru kedi maması üretiminde kullanılacak ham maddeler seçilirken, mamanın enerji ve besin maddesi düzeyleri ayarlanırken tüm bu etmenler göz önüne alınmaktadır. Böylelikle yavru kedilerin hassas sindirim sistemi özelliklerine ve büyüme hızlarına uygun diyetler oluşturulmaktadır. Yavru kedilere yetişkin maması verilmesi durumunda, yavruların sindirim sisteminin ve gelişim hızının olumsuz etkileneceği unutulmamalıdır.

Yavru kedilerin sağlıklı büyüme ve gelişme için gereksinim duydukları enerji ve besin maddelerini tek öğünde karşılayabilmeleri mümkün değildir. Sindirim sistemi özellikleri de göz önünde bulundurularak özel olarak üretilmiş mamaların günde ortalama dört öğün olacak şekilde verilmesi tavsiye edilmektedir.

Yavru kedi mamalarını yetişkin kedilere vermek, yetişkin kedi mamalarını yavru kedilere vermek kadar riskli olmasa da gereksinim fazlası enerji ve diğer besin maddelerinin metabolizmayı olumsuz etkileyerek obezite gibi sağlık sorunlarına neden olabileceği unutulmamalıdır. Ayrıca yavru mamalarını yetişkinlerde kullanmak ekonomik de değildir.  Yavruluktan yetişkinliğe geçen, ortalama bir yaşındaki minik dostunuzun sağlığı ve mutluluğu için mamasını değiştirmeniz gerekmektedir.

Gebelik ve emzirme döneminde olan kedilerin beslenme gereksinimleri yükselmektedir. Enerji ve besin maddesi ihtiyacı özellikle gebeliğin son 1/3’lük döneminden başlayarak artış göstermektedir. Gereksinim artışı tüm kediler için aynı oranda değildir. Özellikle yavru sayısı, yavru ağırlığı ve memede sentezlenen süt miktarı gibi etmenler beslenme ihtiyaçlarının değişimindeki önemli noktalardır. Beslenme gereksinimlerinin tam ve dengeli olarak karşılanabilmesi için gebeliğin son döneminden başlayarak günlük tüketilen mama miktarının artırılması gerekmektedir. Bu süreçte mama tüketimini teşvik etmek için yaş mama da kullanılabilir. Gebe ve emziren kedilerin beslenme gereksinimlerini karşılamak için enerji ve besin maddesi yoğunluğu artırılarak özel olarak üretilmiş mamaların kullanılması önerilmektedir. Bu mamaların besleyici içerikleri yavru kedi mamaları ile oldukça benzer olduğundan gerekli durumlarda yavru kedi mamaları da kullanılabilir.  

Kedilerin farklı bir beslenme düzenine geçmesi gereken bir başka dönemse kısırlaştırma sonrasıdır. Kısırlaştırılmış kedilerin fiziksel ve metabolik aktiviteleri azalmakta, buna bağlı olarak da beslenme gereksinimleri düşmektedir. Örneğin, günlük enerji ihtiyacındaki azalma bireysel, kalıtımsal ve çevresel etkilere de bağlı olarak %30’a kadar ulaşabilmektedir. Kısırlaştırılmış kedilerde standart yetişkin mamalarının kullanılması, evcil dostunuzun kilo problemi gibi sağlık sorunları ile yüzleşmesine neden olabilmektedir. Ek olarak kısırlaştırılmış kedi mamalarının mineral düzeyi ve dengesi standart mamalara göre farklılık göstermektedir. Kısırlaştırılmış kedilerde normal mama kullanımına bağlı olarak gelişen idrar taşı oluşumu, sıklıkla karşılaşılan bir sağlık sorunudur. Kısırlaştırılmış kedileri, onların ihtiyaçlarına uygun formüle edilmiş mamalarla beslemek, oluşabilecek rahatsızlıkların önlenmesinde oldukça etkili bir yöntemdir.

Yukarıda söz edilen yaş değişiklikleri, gebelik, emzirme ya da kısırlaştırma gibi olağan durumların dışında da mama değişimi gerekebilmektedir. Alerjilerik reaksiyonlar, deri ve tüy problemleri veya çeşitli sağlık sorunları gibi sebeplerle minik dostlarımızın mamalarında değişikliğe gidilebilir. Bu gibi durumlarda besleme uzmanı veteriner hekimlere başvurulmalıdır.

Mama değişimi gereken temel durumlar:

• Yaş Değişimi (yavru-yetişkin-yaşlı)

• Deri ve Tüy Sorunları

• Aşırı Kilo veya Zayıflık 

• Kısırlaştırma

• Sağlık Sorunları

• Alerjiler

Sürdürülebilir sağlık konusunda beslenmenin çok önemli bir rol oynadığı göz önüne alınarak, kedinizin enerji ve besin maddesi gereksinimlerini yeterli ve dengeli olarak karşılayacak mamanın seçimi kritik öneme sahiptir. Peki herhangi bir nedenle kedinizin mamasının değiştirilmesi gerekti, ancak mama değişiminde nasıl bir yol izlemeniz gerektiğini bilmiyor musunuz? Minik dostunuzun mamasını değiştirirken dikkat etmeniz gereken temel noktaları sizler için derledik.

Farklı Bir Mamaya Geçiş Nasıl Olmalıdır?

Özellikle tek çeşit mama ile beslenmeye alışkın olan kediler, mama geçişlerinde inatçı olabilmektedir. Bunun yanında kedilerin de bizim gibi damak tatları olduğunu ve her mamanın aromasını beğenmeyebileceklerini unutmamamız gerekir. Ancak minik dostumuz yeni mamasını çok lezzetli bulsa ve yeme konusunda hiçbir sıkıntı çekmese bile mama değişimleri her zaman kademeli olarak yapılmalıdır.

• Mama değişikliği 7-10 günlük bir süreç içerisinde kademeli olarak gerçekleştirilmelidir.

Bu süreç içerisinde yeni mama, oranı zaman içerisinde artacak şekilde eski mamaya karıştırılarak verilmelidir.

• 1. ve 2. günlerde, eski mama %75 yeni mama %25,
• 3. ve 4. günlerde, eski mama %50, yeni mama %50,
• 5. ve 6. günlerde eski mama %25, yeni mama %75 oranında olacak şekilde mama geçişini sağlayabilirsiniz. 7.günden sonra tümüyle yeni mamaya geçiş yapabilirsiniz.

Evcil dostunuzun mama geçişine direnci yüksekse, mama değişimi için yukarıda verilen süre ve oranlar yeterli olmadıysa, geçiş süreci uzatılıp eski ve yeni mamanın karıştırılma oranları değiştirilebilir. Örneğin %10’luk değişimler ile süreci iki haftaya kadar uzatabilirsiniz.

Mama değişimine direnç gösteren kedilerde, ödül maması hissi yaratacak şekilde elden besleme yolu denenebilir, bu aynı zamanda kediyle kurulan bağı da güçlendirir.

Yeni mamaya geçiş sürecinde kedinizin mamasını rahat şekilde yediğinden emin olmak için beslenme süresi boyunca kedinizi gözemlemeniz önem taşımaktadır.

Beslenmeden önce kedinizle oyunlar oynamanız enerji ihtiyacını ve iştahını arttıracağı için yeni mamayı kabullenmesini kolaylaştırabilir.

Yaş mama değişikliklerinde mamayı sıcak suyla hafif şekilde ısıtmak işe yarayabilir.

Özellikle yaş mamadan kuru mamaya ya da kuru mamadan yaş mamaya geçmek uzun sürebilir. Bu durumda mutlaka iki mama birbirine karıştırılarak verilmelidir. İlk gün yalnızca eski mamayı yemeyi tercih etmesi ve yeni mamayı tabakta bırakması olağan bir durumdur, endişelenmeyin ve rutinlerine düşkün kedinizin bu sürece alışması konusunda sabırsız olmayın.

Mama Değiştirmek Kedime Zarar Verir Mi?

Kedilerde mama değişimi sık yaşanmadığı sürece zararlı değildir. Sağlıklı kediler, yetişkin yaşamları boyunca aynı mama ile beslenebilirler. Kalitesinden emin olduğunuz mamayı değiştirmeniz için bir sebep yoktur. “Her gün aynı mamayı yemekten sıkılmıyor mu?” diye düşünüyor olabilirsiniz. Kedilerin sevdikleri mamalarından sıkılması mümkün olmakla birlikte, bu oldukça nadir rastlanan bir durumdur. Bu durumda güvendiğiniz markaların numune mamalarını alarak kedinizi gözlemleyebilirsiniz. Kedinizin her zaman yediği mamayı reddettiğini ya da iştahında bir problem olduğunu gözlemliyorsanız, bunu mutlaka veteriner hekiminize danışmalısınız.

Bazı durumlarda mama değişikliği sonrasında kusma ve ishal benzeri sindirim sistemi rahatsızlıkları gözlenebilir. Bu sorunlar genellikle doğru ve sistemli bir plan uygulanmadan aniden yeni mamaya geçilmesinden veya sıklıkla mama değiştirilmesinden kaynaklanmaktadır. Tüm bunların yanında kedinizin yeni mamasının içerisindeki bir birleşene hassasiyeti ya da alerjisi olabileceği de unutulmamalıdır. Mama değişikliği yaşayan kedide herhangi bir sorun gözlemleniyorsa veteriner hekim ile iletişime geçilmesi önerilmektedir.

Doç. Dr. Eren KUTER

MAKÜ, Veteriner Fakültesi, Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı