Kedilerde Gıda Alerjisi ve İntoleransı

Kedi metabolizması, normal beslenme düzenlerindeki bazı bileşenlere karşı reaksiyon gösterebilmektedir. Gıda alerjisi, kedilerde çok sık görülen bir durum değildir. Bu noktada alerji ve intolerans sıklıkla karıştırılan iki kavramdır. Kedinizde görülen durumun alerji mi, intolerans mı oluğunu anlamak için öncelikle bu iki terimi iyi bilmek gerekmektedir.

Alerji; tipik olarak zararsız olan maddelere karşı bağışıklık sisteminin aşırı duyarlılık göstermesidir. Gıda alerjisinde vücuttaki birçok organı etkileyen bağışıklık sistemi tepkisi görülmektedir. Alerjik reaksiyonlar genellikle daha şiddetli seyretmektedir.

İntolerans; çoğunlukla sonradan ortaya çıkan ve genellikle sindirim sistemi ile ilişkili doku ve organlarda alerjiye kıyasla daha hafif semptomların görülmesi ile seyreden bir durumdur.

Gıda hipersensitivitesi ise hem alerji hem de intoleransı ifade eden genel bir terimdir.

Alerji ve intoleransta karın ağrısı, ishal ve kusma gibi ortak belirtiler görülebilse de bu iki farklı durumun ayrımında kullanılabilecek özellikler mevcuttur. İntolerans herhangi bir besin maddesinin sindiriminde meydana gelen bir sorun olduğundan, belirtiler (gaz, şişkinlik, mide kasılması gibi) genellikle sindirim sistemi ile ilişkilidir. Alerjide ise alerjen besin maddesi, bağışıklık sistemi tarafından vücuda zararlı bir yapı (bakteri, virüs ya da parazit gibi) olarak tanımlanmaktadır. Bağışıklık sistemi devrede olduğu için reaksiyonlar sindirim sistemi ile sınırlı kalmamakta, tüm vücut (deride kabarma ve kızarıklık, kaşıntı, solunum ve dolaşım problemi gibi) etkilenebilmektedir.

Alerji ve intolerans ayrımında kullanılabilecek noktalar:

- Alerji aniden, intolerans ise yavaş yavaş gelişir.

- Alerjide çok düşük miktarda tüketim bile reaksiyon başlatırken, intolerans belirtileri genellikle fazla tüketim sonucunda ortaya çıkar.

- Alerjen her tüketildiğinde reaksiyon görülürken intoleransta ise her zaman belirti oluşmayabilir.

- Genellikle alerjik reaksiyonlar yaşamsal risk taşır, ancak intoleransların büyük çoğunluğunda böyle bir risk yoktur.

Gıda alerjisinin nedenleri nelerdir?

Kedilerde gıda kaynaklı alerjenler genellikle tavuk eti, sığır eti, balık ya da süt ürünleri gibi protein kaynakları ya da koruyucu maddeler, kıvam arttırıcılar, gıda boyaları gibi katkı maddeleridir. Beslenme kaynaklı alerjik reaksiyon şekillenmeden önce kedinin o alerjene daha önce maruz kalmış ve bağışıklık sistemi tarafından yabancı madde olarak tanımlanmış olması gerekmektedir. Beslenme rutinlerinde normal olarak tüketilen bir bileşene karşı yıllar sonra alerji gelişebilir.

Yüksek kaliteli ham maddeler ve biyoaktif bileşenler kullanılarak üretilen mamalar kedinizin tüm beslenme gereksinimlerini karşılamanın yanında bağırsak sağlığının korunmasına ve bağışıklık sistemine yardımcı olmaktadır.

Kedilerde gıda alerjisinin belirtileri nelerdir?

Kedilerde gıda alerjisinin çok sık rastlanan bir durum olmadığını söylemiştik. Bu sebeple belirtileri birçok rahatsızlıkla karışabilmektedir. Gıda alerjisi kediniz için oldukça riskli bir durum olduğundan belirtileri iyi gözlemlemeli ve alanında uzman bir veteriner hekime danışmalısınız.

Genel olarak kedilerde gıda alerjileri cilt lezyonları (kaşıntı, tahriş, su toplanması, kızarıklık, aşırı tüy dökülmesi gibi), kilo kaybı, sindirim sistemi bulguları (kusma, ishal, mide kasılmaları gibi), göz ve burunda akıntı, hapşırma gibi semptomlarla seyretmektedir. Şiddetli ve hızlı gelişen alerjik durumlarda ise solunum güçlüğü veya kalp problemleri gibi semptomlarla yaşamsal faaliyetler etkilenebilmektedir.

Gıda alerjisi veya intoleransı nasıl tedavi edilir?

Gıda alerjisinin tedavi edilebilmesi için öncelikle teşhisin doğru olarak koyulabilmesi gerekmektedir. İlk olarak uzman bir veteriner hekime başvurulmalı ve onun belirleyeceği diyet programına hassasiyetle uyulmalıdır. Alerjide en net çözüm alerjenin ortadan kaldırılmasıdır. Kısacası kedinizde alerjiye neden olan mama bileşeninin beslenme rutininden çıkarılması alerjiden korunmada en net çözümdür. Bu süreçte düşük karbonhidrat içerikli ve yeni nesil ya da hidrolize protein kaynakları kullanılarak üretilmiş mamalar kullanılabilir. Kedi metabolizmasının güçlü tutulması için veteriner hekiminiz gıda takviyeleri (vitamin ve mineraller gibi), yem katkıları (prebiyotik ve probiyotikler gibi) ya da bazı ilaçların kullanılmasını uygun görebilir. Benzer şekilde besin maddesi intoleransı için de en etkin çözüm intolerans gelişen bileşeni diyet dışı bırakmaktır. İntolerans durumlarında sindirim sistemi hassasiyetleri için özel olarak formüle edilen hipoalerjenik mamalar tercih edilmelidir.  

Doç. Dr. Eren KUTER

MAKÜ, Veteriner Fakültesi, Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı