Annesiz Yavru Kedilerde Temel Bakım ve Besleme Uygulamaları

İdeal şartlarda yavru kedilerin en az sekiz haftalık olana kadar anneleri ile birlikte olmaları gerekmektedir. Yavru kediler vücut işlevleri tamamlamış olarak doğmazlar. Görme, duyma, denge kurma gibi fiziksel işlevleri zaman içerisinde gelişmektedir. Doğduklarında yetersiz olan ve zaman içerisinde gelişen önemli sistemlerden biri de bağışıklık sistemidir. Yeni doğan kedilerde fizyolojik işlevlerinin desteklenebilmesi için anne sütüne ihtiyaç duyulmaktadır. Yavruların sağlıklı büyüme ve gelişmesini sağlayacak besin maddeleri ile yavruları hastalıklara karşı korumaya yardımcı olan bağışıklık sistemi unsurları anne sütünde bulunmaktadır.

Maalesef çeşitli nedenler ile yavru kediler annesiz kalabilmektedir. Böyle bir durum ile karşılaşıldığında annesinin yavruya sağlamış olduğu beslenme düzeni ve çevresel koşullar taklit edilmelidir. Bu noktada önemli bir hatırlatmada bulunulması gerekmektedir. Özellikle sokakta annesiz yavru kediler bulunduğunda hemen alınıp bulunduğu ortamdan uzaklaştırılmamalıdır. Anne kedinin yiyecek bulmak, su içmek ya da daha korunaklı bir ortam aramak için gitmiş olabileceği ve yavrularını almak için geri dönebileceği unutulmamalıdır. Yavruları ortamdan uzaklaştırmadan önce bir süre anne kedinin dönmesi beklenmelidir.

Annesiz yavru kedi bakımında ilk başvurulacak yöntem yakın zamanda doğum yapmış başka bir anneden yararlanmak yani süt anne uygulamasıdır. Eğer uygun bir süt anne bulunamıyor ise yavruların bakımı üstlenilmelidir. Özellikle süt emme döneminde yapılacak uygulamalara dikkat edilmelidir. Bu süreç ortalama sekiz hafta olsa da özellikle ilk üç haftasında çok daha hassas olunmalıdır.

Annesiz yavru kedilerin bakımı nasıl yapılmalıdır? Nelere dikkat edilmelidir? Besleme uygulamaları nelerdir? Gelin birlikte cevaplayalım.

Bakım

Yeni doğan yavrular yaklaşık beş haftalık olana kadar kendi vücut sıcaklıklarını dengeleme yeteneğine sahip değillerdir. Bu sebeple vücut sıcaklığının korunması oldukça önemlidir. Vücut sıcaklığının düşmesi (hipotermi) ölümcül sonuçlar doğurabilmektedir. Yavru kedinin vücut büyüklüğü de göz önüne alındığında ne kadar hızlı hipotermiye girebileceği görülmektedir. Üşüyen yavrular muhtemelen sizi uyarmak için ses çıkaracaktır/ağlayacaktır. Ancak yine de rutin kontrolde yarar vardır. Vücut sıcaklığı ayak tabanından kontrol edilebilir. Yeterli sıcaklığın sağlandığından emin olmak adına kediler için özel olarak üretilen ısıtıcı pedler kullanılabilir.

Doğdukları anda bağışıklık fonksiyonları tam gelişmemiş olan yavru kediler, anne sütünden gelen bağışıklık maddelerini de alamazlarsa vücut savunmaları zayıflar; bu sebeple yavru kediler ele alınmadan önce eller ılık su ile detaylı olarak yıkanmalıdır. Günlük hayatımızda hastalık etkenleri barındıran birçok yere temas etmekteyiz. Yavru kedilere dokunulmadan önce eller yıkanmazsa hastalık etkenlerini onlara taşınabilir.

Başka bir evcil hayvanınız var ise onları annesiz yavrulardan en az üç hafta uzak tutmanız gerekmektedir. Ayrıca mama ve su kapları da mutlaka ayrı olmalıdır. Böylelikle hastalık etkenlerinin yavrulara bulaşma riski azalacaktır.

Annesiz yavruların bakılacağı yer diğer evcil hayvanların ulaşamayacağı, evin sessiz ve sakin bir bölgesinde olmalıdır. Yavrular için yumuşak bir yatak yapılmalıdır. Bu amaçla bir kutu vb. kullanılacaksa oksijen girişinin yeterli düzeyde olduğundan emin olunmalıdır. Her bir yavru için ayrı bir alana ihtiyaç yoktur. Aksine birlikte olmaları onları rahatlatacak ve vücut sıcaklıklarının korunmasına yardımcı olacaktır.

Yavru kedilerin dışkı ve idrar yapmalarına da yardımcı olunmalıdır. Normal şartlarda anne kedi yavrularını yalayarak dışkı ve idrar yapmalarını uyarmaktadır. Besleme öncesi ve sonrası ılık su ile hafifçe nemlendirilmiş bir pamuk yardımıyla genital ve anal bölgelere hafifçe masaj yapılması idrar ve dışkı yapmayı uyarmaktadır.

Sonuç olarak annesiz yavrular korunaklı, sakin, sıcak, yumuşak ve kuru zeminli, havadar ancak hava cereyanı olmayan bir ortamda ve birlikte barındırılmalıdır.  

Besleme

Annesiz kedilerin beslenmesi için özel olarak üretilmiş süt ikame mamalarının (süt tozu) kullanılması en yaygın yöntemdir. Söz konusu ürünlere veteriner hekim klinikleri, pet ürünü mağazaları veya internet üzerinden rahatlıkla ulaşılabilmektedir. Bu ürünler kedi sütünün bileşimine yakın olarak formüle edildiğinden yavruların yeterli ve dengeli beslenmesine yardımcı olmaktadır. Süt ikame mamalarının üzerinde sulandırma oranı yazmaktadır. Bu orana mutlaka uyulmalı ve sulandırıcı olarak kaynatılıp soğutulmuş ılık su kullanılmalıdır. Yavruya verilecek karışımın nihai sıcaklığı 36-38°C olmalıdır.

Mamayı yavruya vermek için kedilere özel üretilen biberonlar kullanılmalıdır. Mama servis edilmeden önce biberon parçaları sıcak suda kaynatılarak dezenfekte edilmelidir. Biberonun yavruya verilme açısı çok önemlidir. Kedi yavruları insan bebekleri gibi kucağa alınarak beslenmemelidir. Yavru sanki annesini emiyormuş gibi pozisyon almalıdır. Ayakları aşağıda ve kafası ileri doğru hafifçe uzanmış olmalıdır. Yavru emziği tuttuktan sonra kendisi için en uygun pozisyonu alacaktır. Biberona asla basınç uygulanmamalı yavrunun mamayı istediği hızda tüketmesine izin verilmelidir. Biberon ile besleme sonrası sırt ve karın bölgesi hafifçe ovalanmalı ve gaz çıkışına yardımcı olunmalıdır.

Besleme sonrası yavruların ağız bölgesini ılık su ile nemlendirilmiş bir bez ile temizleyebilirsiniz. Yavru kediler yıkanmamalıdır. Herhangi bir nedenle kirlenmiş ise vücudu ılık suda ıslatılmış bir bez ile hafifçe silinmeli ve ardından hızlıca kurutulmalıdır.

Öğün sayısı ve miktarı mama kabının üzerinde bulunmaktadır. Yavru kediler sık sık beslenmesi gereken canlılardır. Bu süreç sizi biraz yorabilir ancak sadece birkaç haftalık bir zorluk olduğu unutulmamalı ve yavruların sağlıklı gelişimi için özellikle ilk iki hafta 2-3 saatte bir besleme yapılmalıdır. Üçüncü haftadan sonra besleme aralığı 3-6 saate kadar çıkabilmektedir. Sürecin zor olması ve fazla emek gerektirmesi nedeniyle yavru kedileri erken sütten kesmek ve mamaya geçirmek yanlış bir uygulamadır. Yavru kediler dört haftalık olduklarında önlerine mama koyularak mamaya alışmaları teşvik edilmelidir. Bu amaçla yavru kediler için özel olarak formüle edilmiş bir mama tercih edilmeli ve sütten kesim sonrası da aynı mama kullanılmalıdır. Kuru mamaya tam adaptasyon yaklaşık olarak 8-9 haftalık yaşta gerçekleşmektedir.

Uygun şekilde beslenen kediler, ırka özgü büyüme eğrisine sahip olmalıdır. Genel olarak yavruların doğum ağırlığının iki katına çıkması için geçen süre bir hafta kadardır. Ağırlık artışının izlenebilmesi için yavruların ağırlıkları haftalık olarak kontrol edilmeli ve birkaç ay boyunca düzenli olarak kilo artışı sağlandığından emin olunmalıdır.

 Tüm sürecin bir veteriner hekim kontrolünde ilerlemesi ve yeterli gelişimi gösteren yavrularda aşı programına başlanması uygundur.

Süreç hakkında daha detaylı bilgi için “Yeni Doğmuş Kedi Bakımı” yazımızı okuyabilirsiniz.

Doç. Dr. Eren KUTER

MAKÜ, Veteriner Fakültesi, Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı